Thuisbatterijen

Denk je na over een thuisbatterij voor zonnepanelen?

We leggen uit wat het is, of het iets voor jou is – en of het duurzaam is.

Wat is een thuisbatterij? 

Je ziet ze steeds vaker in reclamefolders: thuisbatterijen. Die kun je in huis zetten om stroom op te slaan. Vooral handig als je zonnepanelen hebt. Dan kun je de stroom die je overdag opwekt bewaren om later te gebruiken.

Hoe werkt een thuisbatterij?

Er zijn drie manieren waarop je een thuisbatterij kunt gebruiken:

3 manieren om thuisbatterijen in te zetten : 1.Zelfverbruik – 2.Prijsverschillen benutten – 3.Onbalans

1. Meer stroom van je zonnepanelen zelf gebruiken met een thuisbatterij voor zonnepanelen
   Normaal gebruik je zonder batterij maar een kwart tot een derde van je eigen zonnestroom. De rest gaat het stroomnet op.

    

   Met een thuisbatterij kun je dat verhogen tot de helft of zelfs meer, bijvoorbeeld als je ook een elektrische auto hebt of een warmtepomp.Dit werkt vooral goed in de zomer. In de winter heb je er minder aan.Je moet er niet op rekenen dat je met een thuisbatterij de stroom die je ’s zomers opwekt en opslaat ’s winters kan gebruiken.

   Een thuisbatterij is best duur. Door alleen de extra stroom van je zonnepanelen op te slaan, verdien je je batterij pas na 15 jaar terug. Soms duurt het nog langer, en de levensduur van een batterij wordt ook geschat op ongeveer 15 jaar.

   Toch kan het fijn zijn om je eigen stroom te gebruiken in plaats van terug te leveren aan het net. Je laadt de batterij op als je te veel stroom hebt, en gebruikt die stroom later als je tekortkomt. Dat heet ook wel peak-shaving. Daarmee help je ook een beetje mee om het stroomnet minder druk te maken.

   En als de salderingsregeling straks verandert, heb je daar met een thuisbatterij wat minder last van.

   2. Prijsverschillen slim gebruiken met een thuisbatterij voor zonnepanelen.
   Met een dynamisch energiecontract wisselt de prijs van stroom elk uur. Je ziet de prijzen altijd een dag van tevoren. Daarom heet dat ook wel de day-ahead-market.
   
   Je kunt je batterij dan opladen als stroom goedkoop is (zoals ‘s nachts of rond het middaguur als de zon heel hard schijnt). Later op de dag, als de stroom duur is (meestal tussen 18:00 en 22:00 uur), kun je die stroom zelf gebruiken of zelfs terugverkopen.
   
   Soms is stroom zó goedkoop dat je zelfs geld krijgt om het op te slaan!
   
   Je verdient de batterij hiermee iets sneller terug dan bij optie 1, maar het duurt nog steeds meestal 10 tot 15 jaar (volgens onderzoek van de Hanzehogeschool). Daarnaast zijn er risico’s. Lees daarvoor verder.

    

   3. Sturen op de onbalans van het stroomnet met een thuisbatterij voor zonnepanelen.
   In Nederland moet er altijd evenveel stroom worden opgewekt als gebruikt. Dat heet balans. Als er te veel of te weinig stroom is, spreken we van onbalans. Een landelijke organisatie, TeNNeT, zorgt ervoor dat die onbalans zo klein mogelijk blijft. Ze doen dat via een speciale veiling, waarbij elke minuut gekeken wordt wat stroom mag kosten. Alleen grote bedrijven mogen daaraan meedoen.
   
   Jij kunt je thuisbatterij hiervoor inzetten via zo’n groot bedrijf. Die bepaalt dan wanneer jouw batterij wordt opgeladen of ontladen. Zo help jij mee om het stroomnet in evenwicht te houden.
   
   De batterij verdient zich op deze manier het snelst terug. Veel reclames laten mooie opbrengsten zien, maar die zijn vaak gebaseerd op cijfers uit het verleden. Er zijn echter ook risico’s. Lees daarvoor verder.
   
   Let ook op: als je batterij vaak wordt opgeladen en geleegd, gaat hij minder lang mee.

    

Lastige kanttekening

Bij optie 2 en 3 zit een addertje onder het gras. De systemen die bepalen wanneer je batterij stroom opslaat of teruggeeft, gebruiken gegevens van heel Nederland. Maar de situatie in jouw buurt kan heel anders zijn.

Je denkt misschien dat je helpt om het stroomnet minder druk te maken, maar dat is niet altijd zo. Zeker niet, als straks meer mensen een thuisbatterij hebben.

Een druk stroomnet noemen we ook wel netcongestie.

Terugverdientijden, veranderingen en risico’s

Wat eerder goed werkte, hoeft dat in de toekomst niet meer te doen. “Resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst”.

Er zijn veranderingen op komst die risico’s met zich meebrengen. Een paar voorbeelden:

• Scenario 2 (prijsverschillen benutten) wordt minder aantrekkelijk als de salderingsregeling stopt.
  Nu betaal je alleen belasting over wat je per saldo van het net gebruikt. Als je in totaal meer stroom opwekt dan verbruikt, betaal je niks.
  Straks moet je voor elke kWh die je van het net haalt belasting betalen, ook al lever je die later weer terug. Dat maakt het minder voordelig.
• Er komen steeds meer grote batterijen, bijvoorbeeld bij bedrijven. Die concurreren met thuisbatterijen, vooral op de onbalansmarkt. Dat kan nadelig zijn voor de prijzen en dus voor mensen met een thuisbatterij.
• Netbeheerders zien dat het stroomnet op sommige plekken overvol raakt, juist ook door batterijen. Ze denken na over nieuwe regels. Wat die regels precies worden, is nog niet duidelijk. Ze kunnen goed uitpakken, maar ook minder goed.
• Een voorbeeld van een maatregel die slecht kan uitpakken, is een capaciteitstarief. Dan betaal je extra als je in korte tijd veel stroom gebruikt. Deze piekbelasting makt het aantrekkelijker om je batterij alleen voor jezelf te gebruiken (zoals bij scenario 1).
• Batterijen bevatten metalen zoals lithium en kobalt. Die metalen halen we uit de grond, en dat is niet altijd goed voor het milieu. De techniek ontwikkelt zich snel. Er wordt gewerkt aan nieuwe batterijen waar minder schadelijke stoffen in zitten en die gemakkelijker kunnen worden hergebruikt. Het duurt waarschijnlijk nog zo’n 10 jaar duren voordat deze er zijn.

Maar er is ook goed nieuws: Batterijen worden steeds goedkoper. Er komen meer aanbieders en er is steeds meer keuze.

Andere dingen om over na te denken

Denk je aan een thuisbatterij denk dan ook aan:

Als je een thuisbatterij overweegt, zijn er nog een paar belangrijke dingen:

• Brandveiligheid: Waar wil je de batterij neerzetten? En wat zegt je verzekering hierover?
• Meterkast: Is je meterkast geschikt voor een batterij, of moet er iets aangepast worden?
• Omvormer: Bij de meeste thuisbatterijen komt er een extra omvormer tussen de batterij en de meterkast.
  Als je ook zonnepanelen hebt, gaat de stroom eerst via de omvormer van de panelen naar de meterkast, en dan via de tweede omvormer naar de batterij. Daarbij gaat energie verloren.
  Het is slimmer om één omvormer te gebruiken voor zowel je zonnepanelen als je batterij. Dan gaat de stroom direct van je zonnepanelen naar je batterij, zonder omweg.
• Wil je ook dat je nog stroom hebt als het stroomnet uitvalt? Dat kan met sommige thuisbatterijen, maar niet met allemaal. Let daar dus goed op als je er eentje wilt kopen.

Wat staat er binnenkort te gebeuren?

Het bestuur van Durabel heeft de afgelopen maanden gesproken met twee partijen die thuisbatterijen willen aanbieden aan leden van energiecoöperaties zoals wij.

De eerste partij is Energie vanOns. Zij komen binnenkort met een voorstel voor een speciale thuisbatterij-dienst. Wij mochten al meedenken over hoe ze dit kunnen uitleggen.

Daarnaast hebben we contact met onze collega’s van de energiecoöperatie Zonnedorpen.
Samen willen we ook een plan maken voor onze leden. Zonnedorpen maakt zelf de software die precies bepaalt wanneer een batterij wordt opgeladen of leeggemaakt. Omdat zij hierbij rekening houden met wat er in de buurt gebeurt, voorkomen ze problemen die kunnen ontstaan als veel mensen een batterij gebruiken.

Gebruikte Bronnen: 

• Een groot deel van onderstaande informatie hebben we te danken
  aan de Hogelandster Energie Coöperatie (HEC) (waarvoor dank) 
• het rapport Thuisbatterijen in de energietransitie van de CE delft 
• een lezing van Marion van Dam : Opties en beperkingen thuisbatterijen
• Veelgestelde vragen over thuisbatterijen (hier.nu)

Wil je meedenken over thuisbatterijen of heb je nog vragen? Stuur dan een mail naar info@ecdurabel.nl